|
miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krynica-Zdrój. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego. Według danych z 31 grudnia 2008 miasto liczyło 11 085 mieszkańców.
ZABYTKI
Najstarszym budynkiem w Krynicy jest pijalnia "Słotwinka" z 1806 roku. Początkowo stała w miejscu, które obecnie zajmuje Pijalnia Główna na krynickim deptaku z 1971 roku, na trzech i pół tysiąca m2 znajduje się sala koncertowa i ogród zimowy. W początkach drugiej połowy XIX wieku pijalnia "Słotwinka" została przeniesiona do Parku Słotwińskiego. Otwierana sezonowo. Tuż obok znajdziemy "Koncertową", której historia sięga 1870 roku. Wybudowany wtedy Pawilon nosił nazwę Słotwiński Pawilon Koncertowy i taką też pełnił funkcję. Odbywały się tam koncerty, a sam park był ulubionym miejscem kuracjuszy odwiedzających Krynicę. Od roku 1989 niniejszy obiekt po generalnym remoncie, aczkolwiek nie ingerującym w jego stylistykę funkcjonuje jako Restauracja Koncertowa.
Inne zabytki uzdrowiska to Łazienki Borowinowe z 1881 roku, Stare Łazienki Mineralne z lat 1863-66. W centralnej części deptaku stoi neorenesansowy Stary Dom Zdrojowy z 1889 roku (z zachowaną oryginalną salą balową), w którym mieściła się pijalnia wody "Mieczysław", która w 2007 roku została wyremontowana i ponownie otwarta.
Na tyłach tego domu, w sąsiedztwie potoku Kryniczanki przy Bulwarach Dietla, wzniesione zostały wille. To szereg jednych z najstarszych zachowanych – często drewnianych zabudowań willowych dla kuracjuszy przy wizytowej arterii miasta. "Biała Róża" z 1856 roku, "Biały Orzeł" z 1857, "Kosynier", "Wisła" i "Węgierska Korona" z 1880, "Witoldówka","Małopolanka" z 1898 roku,. W jednej z nich, o nazwie "Romanówka", od 1994 roku mieści się Muzeum Nikifora, właściwie Epifaniusza Drowniaka (1895-1968), krynickiego malarza prymitywisty, pochodzenia łemkowskiego o światowej sławie, nazywanego również Matejką Krynicy.
Obok Pijalni Głównej stoi muszla koncertowa z okresu międzywojennego, na miejscu Pawilonu orkiestry uzdrowiskowej. W muszli wmurowana tablica pamiątkowa ku czci związanego z Krynicą Jana Kiepury (1902-66). W roku 1932 za pieniądze zarobione na scenach świata wybudował w Krynicy-Zdroju według projektu Bohdana Pniewskiego kosztujący trzy miliony dolarów luksusowy modernistyczny hotel (po wojnie zwany sanatorium, aktualnie zabytek) Patria – miejsce kręcenia kilku filmów pod koniec lat trzydziestych (m.in. film "Książątko" z 1937 roku). W Patrii zachował się oryginalny wystrój w tym marmury i alabastry, drzwi obrotowe, winda z lat 30, taras wypoczynkowy na dachu. Przed wojną do hotelu należał też basen i kort tenisowy. Dach hotelu Patria był zwieńczony ogromnym stalowym masztem na którym wywieszano polską flagę z okazji świąt narodowych. Maszt niestety usunięto w czasie II wojny światowej. Obok muszli koncertowej stoi modernistyczny Nowy Dom Zdrojowy (sanatorium) autorstwa prof. Witolda Minikiewicza z 1939 roku z zachowanym wystrojem charakterystycznym dla luksusowej architektury funkcjonalistycznej lat 30. (marmury, stal chromowana, importowane drewno, duże przeszklenia, fontanna nawiązująca do awangardowej rzeźby polskiej lat 30., taras na dachu a także ciekawostka amfiteatr koncertowy umieszczony przy tylnej elewacji - nieużywany od dawna, zaprojektowany raczej do kameralnych występów), w pobliżu pomnik Adama Mickiewicza z 1906 roku. W Krynicy przy ulicy Piłsudskiego znajduje się pomnik ku czci Wojska Polskiego z inskrypcją "obrońcom zwycięzcom". Jest uznawany za niesztampowy i oryginalny przykład nowoczesnej rzeźby. Pomnik stworzył w 1985 roku profesor Bronisław Chromy z okazji 40 rocznicy zakończenia II wojny światowej.
KULTURA
Doroczną imprezą w Krynicy-Zdroju jest organizowany od 1967 r. Europejski Festiwal Opery i Operetki im. Jana Kiepury, pod dyrekcją Bogusława Kaczyńskiego. Na dwa tygodnie, na przełomie sierpnia i września zjeżdża około 1000 solistów i artystów w tym teatry muzyczne, teatry rozrywki i pantomimy. Koncertu promenadowego na deptaku słucha około 20 000 osób. Koncerty odbywają się również w Pijalni Głównej, w sali koncertowej Starego Domu Zdrojowego, organizowany jest przegląd filmów z udziałem Kiepury. W sumie corocznie Festiwal ogląda na żywo około 60 000 osób. Na uwagę zasługuje także coroczny (organizowany w lutym) Międzynarodowy Festiwal Gitarowy.
Od 1990 roku we wrześniu odbywają się tu cykliczne spotkania polityków i przedsiębiorców z Europy Centralnej i Wschodniej pod nazwą "Forum Ekonomiczne". Na forum w roku 2004 zaproszono gości z Europy Zachodniej i krajów arabskich.
W Krynicy-Zdroju istnieje i funkcjonuje kilka muzeów. Jednym z nich jest otwarte w 1994 przy Bulwarach Dietla Muzeum Nikifora.
UZDROWISKO
Początki lecznictwa uzdrowiskowego w Krynicy datują się na przełom XVIII i XIX wieku. Rozwój i upowszechnienie miało miejsce w latach 50. XIX w. za sprawą Józefa Dietla uznawanego za ojca polskiej balneologii. W badaniach zdrojów krynickich brali udział:
w latach 1784-1803 – Baltazar Hacguet, profesor Uniwersytetu Lwowskiego,
w 1806 r. – Józef August Schultess, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego,
od 1856 r. – Józef Dietl, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzone dalej przez współdziałającego dr. Michała Zieleniewskiego,
w latach 1911–1914 – Rudolf Zuber, profesor Uniwersytetu Lwowskiego,
po II wojnie światowej – inżynier Leon Nowotarski, długoletni dyrektor Państwowego Zakładu Zdrojowego.[potrzebne źródło]
Krynica stała się z czasem modnym uzdrowiskiem, miejscem pobytu i spotkań wielu sławnych Polaków. Bywali tu m.in.: Józef Piłsudski, Jan Matejko, Artur Grottger, Henryk Sienkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Ludwik Solski, Helena Modrzejewska, Władysław Reymont, Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński i Jan Kiepura. Także obcokrajowcy: królowa Holandii Juliana, Valdas Adamkus, Václav Havel, Wiktor Janukowycz.
Krynica-Zdrój jest obecnie dużym ośrodkiem lecznictwa uzdrowiskowego i sanatoryjnego. Leczy się tu choroby układu trawiennego i moczowego, układu krążenia i przemiany materii. W mieście znajdują się liczne sanatoria i szpitale uzdrowiskowe, a także odwierty, pijalnie i rozlewnie wód mineralnych i leczniczych.
|
Obecny czas: 27 Sty 2021, 04:57
) W Parku Zdrojowym mogłabym przesiadywać całymi dniami, zajadając się lodami z pobliskiej cukierni, karmiąc łabędzie i kaczki...Miejsce raczej dla osób lubiących ciszę, spokój, kontakt z naturą i leniwe spacery niż dla żądnych wrażeń miłośników przygody.
